JOHANN SEBASTIAN BACH (1685–1750) — „Chaconne” z „Partity nr 2 d-moll”, BWV 1004 (1720), transkrypcja: Ferruccio Busoni

Johann Sebastian Bach — Elias Gottlob Haussmann, 1748, Bach-Archiv Leipzig, wikipedia.org (CC BY-SA)

Napisana na skrzypce solo Partita nr 2 d-moll — składająca się z części: Allemande, Courante, Sarabande, Gigue, Chaconne — to utwór, który wyróżniają wysokie wymagania techniczne oraz muzyczna i intelektualna złożoność. Ta kompozytorska elokwencja znajduje kulminację właśnie w ostatniej najtrudniejszej części, słynnej Chaconne, która łączy w sobie szerokie spektrum techniki skrzypcowej, bogactwo inwencji i błyskotliwość kontrapunktu. O jej genezie i możliwych znaczeniach tak pisze Magdalena Łoś: „Istnieje hipoteza, że Ciaccona jest hołdem złożonym przez Bacha zmarłej żonie. Ukryte niczym w kabale przesłanie odszyfrowują badający nuty muzykolodzy, a grający utwór muzycy potwierdzają, że jest on jak historia czyjegoś życia — długa, podzielona na trzy segmenty opowieść, z durową częścią w środku, jaśniejszym momentem narracji i powrotem tonacji molowej, z całą jej melancholią, na koniec.” Autorem pochodzącej z końca XIX wieku transkrypcji tej części na fortepian jest włoski kompozytor i pianista Ferruccio Busoni, który tak odpowiadał krytykom zaniepokojonym o rzetelność transkrypcji i jej związek z oryginałem: „Już sama w sobie notacja jest transkrypcją abstrakcyjnej idei. Kiedy pióro przejmuje ją w posiadanie, myśl traci swoją oryginalną formę”. A jak ma się z kolei wykonanie solisty-wirtuoza do muzyki zapisanej w partyturze, czy — zapytajmy przewrotnie — mamy tu do czynienia z kopią kopii kopii, czy też z powrotem do samej istoty dzieła w taki kształcie jak jak ukształtowało się ono w wyobraźni kompozytora? Myśliciele od wieków próbują rozwiązać ten paradoks.

więcej…

JOHANN SEBASTIAN BACH (1685–1750) — „Partita nr 1 B-dur”, BWV 825 (1726–1731)

Johann Sebastian Bach — Elias Gottlob Haussmann, 1748, Bach-Archiv Leipzig, wikipedia.org (CC BY-SA)

Partity BWV 825-830 to sześć kompozycji stanowiących część zbioru Clavier-Übung Bacha. Partita nr 1 B-dur składa się z siedmiu krótkich części, otwiera ją Praeludium o umiarkowanym tempie, wytworne i pogodne zarazem. Kolejne części to klasyczne sekwencje tańców: żywe Allemande z dynamicznym tematem i delikatnym rysunkiem, beztroskie i jasne Corrente, subtelna i zniewalająca Sarabande, najdłuższa z części, dalej dwa wesołe Menuety i zamykająca część Gigue, rozpędzona i rytmiczna.

więcej…

FRYDERYK CHOPIN (1810–1849) — „Koncert fortepianowy nr 1 e-moll”, Op.11 (1830)

Fryderyk Chopin — Louis-Auguste Bisson, 1849, Musée de la Musique, wikipedia.org (CC BY-SA)

Chopin, o którym Robert Schumann napisał: „Panowie, czapki z głów, oto geniusz”, skomponował Koncert fortepianowy nr 1 e-moll w rzeczywistości jako drugi, a numer pierwszy odnosi się tutaj do kolejności publikacji; koncert ten został wydany w 1936 roku. To trzy kontrastujące części. W Allegro maestoso budujące napięcie tematy orkiestry ustępują w końcu fortepianowi, który przejmuje dominację. Kolejną część, Larghetto, Chopin opisał jako „rodzaj zadumy w świetle księżyca podczas pięknej, wiosennej nocy”. Ostatnią, Rondo: Vivace, nazywano polką lub krakowiakiem.

więcej…

ANTONÍN DVOŘÁK (1841–1904) — „Serenada E-dur”, Op.22 (1875)

Antonín Dvořák — autor nieznany, 1882, wikipedia.org (CC BY-SA)

Dzieła Dvořáka bywają opisywane jako bezpretensjonalne orzeźwienie po zmaganiach romantyzmu. Tak właśnie niewinna i czarująca jest właśnie Serenada E-dur, jeden z najpopularniejszych utworów orkiestrowych czeskiego kompozytora skomponowany przez niego w zaledwie kilkanaście dni.

więcej…

JOSEPH HAYDN (1732–1809) — „Koncert wiolonczelowy nr 1 C-dur”, Hob. VIIb:1 (1761–1765)

Joseph Haydn — Thomas Hardy, 1791, Royal College of Music Museum of Instruments, wikipedia.org (CC BY-SA)

Dzieło to przez dwa stulecia uznawano za zaginione, po odnalezieniu partytury w praskim Muzeum Narodowym pojawiły się wątpliwości co do autentyczności, jednak większość ekspertów uznaje Haydna za autora. Wymaga ono od wiolonczelisty wielkiej wirtuozerii, a od czasu swojej XX-wiecznej premiery stanowi podstawę repertuaru wiolonczelowego.

więcej…

WOLFGANG AMADEUS MOZART (1756–1791) — „Symfonia nr 41 C-dur ‚Jowiszowa’”, KV 551 (1788)

Wolfgang Amadeus Mozart — Barbara Krafft, 1819, Mozart House, wikipedia.org (CC BY-SA)

Jedna trzech wielkich symfonii Mozarta, o których Brahms pisał pod koniec XIX wieku: „Jestem w stanie zrozumieć, że pierwsza symfonia Beethovena wywarła na odbiorcach ogromne wrażenie. Ale trzy ostatnie symfonie Mozarta są znacznie ważniejsze.” Symfonia nr 41 C-dur uznawana jest przez badaczy za zwieńczenie XVIII-wiecznej muzyki orkiestrowej oraz wcielenie paradygmatu klasycznej formy symfonicznej: z czteroczęściowym podziałem (pierwsza i ostatnia w szybkim tempie, druga wolniejsza, trzecia w umiarkowanym tempie), cechującej się klarownością i równowagą.

więcej…

ROBERT SCHUMANN (1810–1856) — „Bunte Blätter”, Op.99 (1838–1849): Stücklein 1-3, Albumblätter 1-4, Novellette, Marsch, Abendmusik

Robert Schumann — Johann Anton Völlner, 1850, wikipedia.org (CC BY-SA)

Bunte Blätter (Kolorowe liście) to cykl krótkich utworów fortepianowych Schumanna, opublikowanych na krótko przed załamaniem psychicznym i śmiercią niemieckiego kompozytora. Dzieło szybko zyskało dużą popularność. Z tego zbioru zróżnicowanych melodii w Puławach usłyszymy: słodką Stücklein 1, prezent świąteczny kompozytora dla żony Clary; niespokojną i rozpędzoną Stücklein 2; radosną Stücklein 3; Albumblätter 1-4 — melodie smutne, melancholijne, czasem wręcz bolesne; rozwibrowaną emocjami i nieco baśniową Novellette; najdłuższy w całym zestawie i utrzymany w nastroju powagi Marsch; liryczny Abendmusik, który maluje przed słuchaczem muzyczny obraz zapadającego zmierzchu.

więcej…

JERZY MĄCZYŃSKI — „Jerry & The Pelican System”

© Jerry & The Pelican System

Jerry & The Pelican System (Polskie Nagrania, 2019) to debiutancki album grupy powołanej przez kompozytora i saksofonistę Jerzego Mączyńskiego. Płyta ukazała się w kultowej serii Polish Jazz, w której  znajdują się płyty tak wybitnych artystów tego gatunku jak: Krzysztof Komeda, Andrzej Kurylewicz, Zbigniew Namysłowski, Tomasz Stańko, Michał Urbaniak.

więcej…

MORIAH WOODS — „Old Boy”

© Moriah Woods

Moriah Woods to wokalistka, multi-instrumentalistka, autorka tekstów i muzyki, tworząca w stylistyce dark-folk, rock, country. Dorastając, będąc otoczona przez muzyków o różnych drogach życiowych, została zainspirowana twórczością takich artystów jak Johnny Cash, Townes Van Zandt, 16 Horsepower, Sharon Van Etten, Chelsea Wolfe.

więcej…